انسان زاده ی طبیعت است و با گرایش دائمی به آن همواره در پی مانوس کردن روح خود با زیبایی های طبیعت می باشد. بنابراین معماری تلفیق شده با طبیعت به اصل مهم دنیای امروز تبدیل شده است. یکی از دستاوردهای دنیای معماری آلاچیق ها هستند. سازه سایه دار با ستون های عمودی ساخته شده از چوب، فلز، حصیر و … با چشم انداز زیبا که استراحتگاهی موقت در فضای باز به حساب می آید.
تاریخچه ی استفاده از آلاچیق
تاریخچه ی استفاده از آن در ایران قدیم به شاهسون های آذربایجان و قوم ترکمن بر میگردد. زیرا آن ها خانه هایشان را به سبک آلاچیق ها بنا می کردند. قوم تركمن آلاچيق را قبه‌اي از قبه‌هاي بهشت مي دانستند و از نظر اعتقادات تركمن‌ها آلاچيق مظهر سلامتي و سخاوت بود. آسانی در جابه جایی و سبکی این سازه ی سنتی را مورد توجه قرار داد. بعد ها با همه گیری این سازه در ایران نام طارم بر آن نهاده شد. اما امروزه این سازه ی منحصر به فرد زیبا را با نام آلاچیق می شناسند.
در سده نوزدهم چمن و درختکاری جزئی از نماد زیبایی و ثروت در دنیای غرب به حساب می آمد و آنچه به این زیبایی می افزود ساخت آلاچیق در این فضاهای سبز بود. بنابراین این سازه ها در خانه ی افراد ثروتمند گسترش یافت و همواره در اطراف آن ها گلکاری های زیادی انجام می شد. با گذر زمان استفاده از آلاچیق به عنوان سازه ای ساده و زیبا رواج بیشتری بین عموم مردم یافت به طوری که امروزه در جهان رقابت های زیادی در طراحی انواع آن و برای کاربرد های مختلف صورت می گیرد.
در چه مکان هایی می توانیم از این سازه ی مفید استفاده کنیم؟
آلاچیق ها با قدرت انطباق بالا، قابلیت طراحی با متریال زیادی را دارند و با انواع شرایط آب و هوایی سازگار هستند. در کافه ها، رستوران ها، باغچه ها، پارک ها، کنار استخرها، ساحل دریا، حیاط منازل، روف گاردن و … کاربرد های متنوعی دارند.
معمولا نمونه های زیادی وجود دارد که با هزینه نسبتا کمی می توان استراحتگاه هایی زیبای برای دورهمی های دوستانه به وجود آورد. آسانی در جابه جایی و سبکی آن ها، این سازه ی سنتی را بسیار مورد توجه قرار داده است. امروزه به دلیل وجود طرح های مختلف بر اساس نیاز کاربر و امکان تولید با متریال مختلف، آلاچیق های مدرن و آلاچیق های پیش ساخته نیز طراحی و تولید می شوند که در کنار مبلمان فضای باز استفاده از آن ها بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
انواع آلاچیق؛ محاسن و مزایا هر یک
آنچه آلاچیق ها را از هم متمایز می کند مصالح به کار رفته و نوع معماری و طراحی آن ها است. به علت کاربرد این سازه در محیط های سرباز نوع و جنس مواد به کار رفته، استحکام، ماندگاری و طول عمر، دوام در شرایط آب هوایی مختلف بسیار مهم است. در ادامه به انواع آلاچیق و محاسن و معایب آن ها اشاره می کنیم.
آلاچیق چوبی
- چوب به عنوان یک متریال زیبا و با اصالت یکی از پرکاربردترین ماده اولیه ساخت انواع آلاچیق است که فضایی دلنشین، همرنگ و هم بافت با طبیعت ایجاد می کند. قیمت مناسب، در دسترس بودن، زیبایی، سازگاری با نور پردازی و هارمونی با محیط از محاسن آلاچیق های چوبی می باشد. اما چوب همواره در معرض حملات حشرات موذی و تغییرات رطوبتی بوده است. اما با پیشرفت علوم حفاظت چوب با استفاده از چوب های روکش شده، ترموود ها و … می توان بر این مشکل فائق آمد یا آن ها را به طور کامل برطرف نمود.
آلاچیق فلزی
- فلز در دنیای معماری یکی از رقیب های سایر متریال مانند چوب می باشد. به علت وزن پایین، انعطاف پذیری بالا، قابلیت استفاده در هر آب و هوایی، استحکام و …. در ساخت آلاچیق مورد توجه قرار گرفته است. نمونه های آلاچیق های پیش ساخته، نصب آسان و راحت را فراهم کرده است. اما نباید از زنگ زدگی و تاثیر گرما بر این فلز در شرایط آب و هوایی مرطوب غافل شد.
آلاچیق حصیری
- آلاچیق حصیری سازه هایی خنک در مناطق گرم با ماندگاری بالا در برابر تابش خورشید توجه ها را به سوی خود جلب کرده است. استفاده از حصیر در شمال و جنوب کشور متداول است اما علیرغم قیمت مناسب و کاربرد آسان احتمال حریق و تخریب سریع تر آن در شرایط آب و هوایی مختلف بالا است. همچنین نیاز مداوم آن ها به تعمیر بسیاری را بر آن داشته تا از حصیر های مصنوعی و پلاستیکی به جای حصیر های چوبی طبیعی استفاده کنند.
پرگولا
- اگر ارزانی در نظر باشد می توان از طراحی به سبک پرگولا استفاده کرد. چوب هایی که جهت رشد گیاهان رونده ای همچون مو به صورت افقی و عمودی نصب می شوند و بعد از رشد گیاه به آلاچیقی زیبا تبدیل می شوند. اما آن ها در برابر بارش باران و برف هیچ پوششی ایجاد نمی کنند و دارای محدودیت شکل پذیری برای طراحی نیز می باشند.
نقش الاچیق در محوطه سازی
وقتی سخن از طراحی برای انسان به میان می آید، زیبایی شناسی و خلق زیبایی در اولویت اجرا قرار می گیرد. معماری آمیزه ای از تمام هنرها است و زیبایی جاذبه اي می باشد که هنر پل ارتباط ما بین آن و انسان است. آلاچیق سازه ای با انعطاف پذیری بالای هندسی دارای پتانسیل لازم جهت به رخ کشیدن هنر و زیبایی است. برای پاسخگویی به سرشت محدودیت ناپذیر انسان، تمایل به گرد هم آمدن در محیطی به دور از چهارچوب دیوار ها، برای در طبیعت بودن بدون نگرانی از آفتاب و باران باید به چیزی اندیشید که زیبایی افزون بر زیبایی باشد نه محدود کننده ی زیبایی ها. آنچه که پاسخگوی تمام این نیازها شده است تنها آلاچیق بوده است.
آلاچیق با طراحی زیبا و منحصر به فرد و با قابلیت ایجاد تنوع در محوطه سازی شکوه خاصی به محیط می بخشد. استفاده از آلاچیق در روف گاردن به عنوان فضایی برای نشیمن و محوطه سازی های مختلف بسیار مرسوم است و باعث زیبایی دوچندان محیط نیز می شود. آنچه لازمه یک محیط است زیبایی و آرامش است که می توان این سازه ی بی نظیر را تلفیقی از این دو دانست. بنابراین در دنیای خشک و دور افتاده ی امروز گرد هم آمدن در محیط برگرفته از طبیعت و در دل طبیعت توجه را به سازه ای همچون آلاچیق که علاوه بر زیباسازی محیط استراحتگاهی امن ایجاد کرده است، جلب کرده است.
