تسطیع و آماده سازی محوطه ساختمانی و ایجاد فضایی آرامش بخش و کاربردی برای فضای باز منازل تعریف کلی محوطه سازی حیاط است. نرده کشی، دیوار کشی، ایجاد فضایی برای رفت و آمد پیاده رو باغچه بندی و سروسامان دادن به گل و گیاه منزل در کنار ایجاد فضایی مانند آبنما و یا نصب سقف متحرک یا سایبان برای در امان ماندن بخش‌هایی از حیاط و فضایی برای باربیکیو همگی بخش‌هایی است که یا به صورت مجزا انجام میشوند و یا همگی با هم پیش می‌رود.
محوطه سازی این روزها از الزامات محیط های خصوصی و عمومی است. نیاز به ایجاد فضاهای سبز بیش از گذشته حس می‌شود. به طور برای محوطه سازی حیاط بزرگ و کوچک نیاز است که نقشه یا پلان وجود داشته باشد. احتمالا نیازی به نقشه توپوگرافی نیست و یک پلان از ساختمان کفایت می‌کند. لازم است پروفیل طولی و عرضی و شیب زمین مشخص شود. برای طراحی کف حیاط لازم است سیستم‌های آبیاری و زهکشی نصب شود بنابراین شیب زمین اهمیت ویژه‌ای دارد.
مزایای محوطه سازی حیاط
بسیاری از خانه‌های قدیمی حیاط داشتند و ایرانیان در حیاط سازی سنتی سبک منحصر به فردی را به جهان معرفی کردند. شکل معماری سنتی ایرانی با حیاطی که نقطه کانونی آن حوض وسط خانه بود و اطراف آن درختکاری شده بود و ایوان خانه رو به حیاط قرار داشت از اصول اولیه معماری تبعیت می‌کند. محوطه سازی مدرن نیز با ایجاد تغییراتی در ساختارهای گذشته، مسیرهای جدیدی پیش روی شما باز کرده است. اگر نخواهید از حوضچه‌های قدیمی و به فیروزه‌ای رنگ بهره ببرید؛ خیلی راحت می‌توانید از آبنماهای امروزی استفاده کنید. به یاد داشته باشید این روزها ابزارهای نوینی برای سامان دهی حیاط وجود دارد. چتر یا سایبان‌های متحرک ساخته شده که امکان بهره بردن از هوای بارانی و آفتابی را در حیاط خانه می‌دهد. باربیکیو هایی به بازار آمده که تنها کافیست به گاز وصل شود و حیاط خانه را به یک آشپزخانه کوچک متحرک تبدیل می‌کند.
هوای پاکیزه
اهمیت محوطه سازی حیاط محدود به لذت بردن ساکنان خانه نمی‌شود. هرچه میزان فضای سبز محیط بیشتر باشد و گل و گیاه بیشتری در فضا کاشته شود به تبع آن میتوان انتظار داشت که هوای پاکیزه تری تنفس کنید. میزان اثرات گلخانه‌های با کاشت گیاهان کاهش پیدا می‌کند. میزان تبخیر از سطح خاک کم می‌شود و باعث خواهد شد که آب بیشتری داخل زمین نفوذ کند و رواب کاهش پیدا می‌کند. به طور کلی ایجاد فضای سبز از الزامات دوران پس از انقلاب صنعتی است که از نظرها دور مانده و عواقب مخربی را در پی داشته است.
کاهش آلودگی صوتی
فضا سازی مناسب باعث کاهش میزان آلودگی صوتی می‌شود. بعلاوه این امکان را ایجاد می‌کند که دمای هوا متعادل شود. در فصل تابستان به شدت از گرمای هوا می‌کاهد و هوایی دلپذیر ایجاد می‌کند. به طور کلی وجود رطوبت باعث به دلیل خواص آب باعث تعادل در دمای هوا خواهد شد.
نکات مهم در محوطه سازی حیاط برای ابعاد مختلف
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، برای اینکه فرایند محوطه سازی حیاط به نحو احسن انجام گرفته شود، بهتر است که به ابعاد حیاط توجه ویژه ای فرمایید. در ادامه به چند نکته مهم در همین راستا اشاره خواهیم کرد.
محوطه سازی مناسب حیاط کوچک
برای اینکه محوطه سازی برای حیاط کوچک به خوبی انجام گرفته شود، باید گل ها، درختان و درختچه ها به طور مناسب در مکان اصلی خودشان سازماندهی شوند. برای مثال بهتر است که سایز گل ها و درختان برای این نوع حیاط ها، کوچک باشد. همچنین استفاده از گلدان های دیواری و طبقاتی از بهترین راهکارها برای محوطه سازی در حیاط‌‌های کوچک است.
محوطه سازی مناسب حیاط متوسط
طراحان برای محوطه سازی حیاط های متوسط از موارد دیگری مانند آلاچیق، حوضچه ها و مبلمان استفاده می کنند. در کنار این عوامل آنها از گل ها و گیاهانی با ابعاد متناسب با فضای حیاط در باغچه بهره می برند.
محوطه سازی مناسب حیاط بزرگ
معمولا خانه های ویلایی دارای حیاطی بزرگ هستند. این نوع حیاط ها به علت داشتن ابعاد بزرگ، به بخش های متنوعی تقسیم می شوند. نکته مهم در محوطه سازی حیاط بزرگ این است که هارمونی و هماهنگی خاصی بین بخش های مختلف فضای خارجی برقرار باشد. از المان های مهم برای محوطه سازی حیاط بزرگ میتوان به آبنما، آبشار، استخر باربیکیو و… اشاره کرد.
حیاط سازی ساده و شیک ربطی به مساحت بنا ندارد. شما باید مهارت و دانش کافی برای طراحی را داشته باشید و مهم‌تر از آن چالش‌ها و فرصت‌های فضایی که در اختیار دارید را به خوبی بشناسید. نکته مهم در طراحی محوطه سازی حیاط، استفاده از نقاط کانونی است. نباید حیاط موجب تشویق فکر شود. یک نقطه مرکزی باید در نظر گرفت و اطراف را حول محور آن شکل داد. به این ترتیب نظم فضا حفظ می‌شود. همچنین می توانیم از انواع مبلمان فضای باز برای کاربردی تر کردن فضا استفاده کنیم.
انواع سبک های محوطه سازی حیاط
به صورت کلی انواع سبک های محوطه سازی حیاط به سه دسته سنتی، مدرن و مینیمال دسته بندی میشوند. در زمانی که می خواهید حیاط منزل خود را محوطه سازی کنید، حتما پیش از هر کاری درباره نوع سبک طراحی فضای حیاط تصمیم بگیرید.
سبک سنتی
این سبک همواره طرفداران زیادی را دارد و برای بسیاری از فضا ها از جمله باغ و ویلا کارایی دارد. نوعی صمیمیت و اخلاص در سبک سنتی به چشم می خورد. متریال های اصلی طراحی سنتی حیاط را سنگ، چوب، گلیم، پارچه های سنتی و دیگر چیزهای قدیمی تشکیل می دهد. اگر به دنبال محوطه سازی حیاط با کمترین هزینه هستید، حتما نمونه های متنوعی از سبک سنتی را مشاهده کنید، تا ایده مناسب خود را پیدا کنید.
سبک مدرن
امروزه خیلی از افراد در محوطه سازی به دنبال سبک مدرن هستند. این نوع سبک ها از ایده های استثنایی الهام گرفته اند و اغلب اشکال هندسی خاصی در آنها مشاهده می شود. باغچه های با طرح های خاص، برکه، آلاچیق و … در این نوع محوطه سازی به چشم می خورد. طراحی این نوع فضای سبز به نسبت سبک سنتی هزینه زیادی را می طلبد.
سبک مینیمال
سبک مینیمال برای محوطه سازی حیاط بسیار کاربردی است و همچنین از قیمت ارزان تری نیز نسبت به سایر سبک ها برخوردار می باشد. در این سبک سادگی و هماهنگی زیادی به چشم می خورد. چیدمان ساده، گل و گیاهان هم رنگ از ویژگی های مهم محوطه سازی حیاط به سبک مینیمال است. همچنین سنگفرش های صاف و ساده در محوطه حیاط مشاهده می شود. جنس مصالح به کار رفته در سبک مینیمال شامل بتن، سنگ کمرنگ و سنگ آهک است. معمولا آبنماهای مینیمال از نظر ظاهری نسبت به نوع مدرن و کلاسیک ساده تر بوده و همچنین از ابعاد کوچکتری هم برخوردار می باشند.
اهمیت تراز بندی و شیب بندی حیاط
تراز بندی همان شیب بندی محوطه است بدون آنکه به جنس یا ساختمار توجهی شود. ساختار محوطه باید بتواند هم آب های سطحی را جمع آوری کند و هم آب آبیاری مصنوعی را بنابراین لازم است تمهیداتی اندیشیده شود تا در صورت بروز مشکل نیز امکان خروج آب وجود داشته باشد. به طور مثال اگر ترکیدگی لوله اتفاق بیفتد و یا باران‌های شدید داشته باشید باید زهکشی مناسبی در محوطه ایجاد شود تا برای خروج آب مسیر باز باشد. مهم است که به سرعت آب خارج شود و هیچ آبی در محوطه تجمع پیدا نکند حتی اگر شیر آب باز بماند و به سرعت محوطه خشک شود.
برای این کار کانال کشی و لوله کشی هایی نیاز است که رواناب سطحی را مدیریت کند. برای مدیریت مناسب آب سطحی میتوان از ایده ایجاد برگه‌ها یا گودالهایی در محوطه استقبال کرد. ایده‌ای که در محوطه سازی ویلا و یا محوطه سازی باغ به کار می‌آید.
ایجاد هارمونی در محوطه سازی سازی
مهم است که هارمونی مناسب با فضای طبیعی وجود داشته باشد. اگر ویلا در مکان ساحلی است، بهتر است از المان‌های ساحلی استفاده شود و اگر حیاط در محوطه کوهستانی است میتوان از حیاط سازی با سنگ هایی مطابق محیط طبیعی بهره گرفته شود. هارمونی گیاهان و متریال ساخت و کف سازی با محیط طبیعی باعث ایجاد فضایی یکپارچه و آرامش بخش می‌شود.
تاثیر رنگ و نور
رنگ و نور و سایه در محوطه سازی حیاط بسیار مهم است. شما باید بدانید که جهت طلوع آفتاب را در نظر داشته باشید. شما باید بدانید که در هر فصل، مقدار و شکل تابش نور به چه صورت است. این آگاهی هم در مورد طراحی به شما کمک می‌کند و هم شکل کاشت گیاهان را تعیین می‌کند.
نورپردازی در شب
یکی از مهم‌ترین المان‌های هر فضایی نور است که باید در محوطه سازی حیاط فکری به حال نورپردازی شب نیز بکنید. در صورتی که بتوانید از پنل‌های خورشیدی برای این کار استفاده کنید که ایده‌آل است در غیر این صورت نیاز است که سیم کشی برق را به شکلی ایمن انجام دهید. به یاد داشته باشید که نورپردازی محیط‌های فضای باز با توجه به اینکه همواره در معرض تابش آفتاب و رطوبت است نیاز به رعایت الزامات بسیاری دارد. آتش سوزی ناشی از اتصالی برق رایج است بنابراین باید نورپردازی محوطه بر اساس اصول و ضوابط انجام شود.
فضاهای سایه روشن در طراحی فضای سبز حیاط میتوان فضا را دلنشین کند. درختان و سایه‌بان‌های مصنوعی ابزاری است که به شما امکان نورپردازی و سایه روشن را خواهد داد. رنگ آمیزی نیز باید با وسواس انجام شود. در انتخاب گیاهان و کف سازی باید رنگ در نظر گرفته شود. دیوارکشی حیاط نیز باید هماهنگ با ساختار ویلا باشد. حیاط منزل باید با نمای خارجی ساختمان انطباق صد در صدی داشته باشد.
